Zmniejszenie odczucia lÄ™ku i zwiÄ™kszenie odprężenia to gÅ‚ówne korzyÅ›ci wynikajÄ…ce z nawet wzrokowego kontaktu z zieleniÄ… – dowiedli brytyjscy i izraelscy naukowcy. OkazaÅ‚o siÄ™, że najwiÄ™ksze korzyÅ›ci czerpiemy z patrzenia na drzewa, a wyraźny dobroczynny wpÅ‚yw natury na dobrostan psychiczny można zauważyć nawet po krótkim spacerze. To ważne wskazówki dla urbanistów, które mogÄ… być pomocne w optymalnym planowaniu przestrzeni miejskiej. Kontakt wzrokowy z zieleniÄ… nie wpÅ‚ywa natomiast na zdolnoÅ›ci poznawcze.
– DziÄ™ki elementom zielonym można poprawić zdrowie psychiczne osób w obszarach miejskich, które zamieszkuje ponad poÅ‚owa ludnoÅ›ci Å›wiata. Chodzi tu m.in. o tworzenie obszarów z drzewami, trawnikami, kwiatami i krzewami w miastach, żeby ludzie mogli na nie patrzeć. Nie można liczyć na wspomniane korzyÅ›ci, jeÅ›li tych elementów przyrody nie ma w naszym otoczeniu – mówi w wywiadzie dla agencji Newseria Innowacje dr Whitney Fleming z Uniwersytetu Bangor w Walii.
W ramach badania przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu Bangor we wspóÅ‚pracy z Izraelskim Instytutem Technicznym Technion w Hajfie 117 mieszkaÅ„ców miast, którzy wziÄ™li udziaÅ‚ w badaniu, odbyÅ‚o 45-minutowy spacer po mieÅ›cie. Mieli na sobie okulary Å›ledzÄ…ce ruch gaÅ‚ek ocznych. Uczestnicy zostali podzieleni na trzy grupy.
– W grupie zielonej poprosiliÅ›my uczestników o kierowanie wzroku na elementy przyrody, czyli drzewa, trawÄ™ czy kwiaty. GrupÄ™ szarÄ… poprosiliÅ›my o zwracanie uwagi na elementy zabudowy otoczenia, tj. budynki, chodniki, drogi, samochody, elementy stworzone przez czÅ‚owieka. W grupie mieszanej uczestnicy mogli sami decydować, na co patrzÄ…. Przed spacerem i po nim dokonaliÅ›my oceny różnych wskaźników dobrostanu. OceniliÅ›my uczestników pod kÄ…tem afektu, czyli reakcji zwiÄ…zanych z emocjami, reakcji poznawczych i poziomu niepokoju. Po spacerze zbadaliÅ›my te aspekty ponownie, a dodatkowo postrzeganÄ… wartość regeneracyjnÄ…, czyli stopieÅ„ odczucia wypoczÄ™cia i odprężenia – wyjaÅ›nia Whitney Fleming.
OkazaÅ‚o siÄ™, że osoby, którym zalecano kierowanie wzroku na zielone elementy, zgÅ‚aszaÅ‚y znacznÄ… redukcjÄ™ lÄ™ku, przy czym najbardziej znaczÄ…cy pozytywny efekt obserwowano w przypadku, kiedy osoby te patrzyÅ‚y na drzewa. W ten sposób udaÅ‚o siÄ™ potwierdzić silny zwiÄ…zek miÄ™dzy obserwowaniem zielonych elementów, zwÅ‚aszcza drzew, a wzrostem odczuwanej regeneracji. Nawet krótkie interakcje z naturÄ… mogÄ… wiÄ™c przynieść korzyÅ›ci dla zdrowia psychicznego.
– W naszym badaniu do korzyÅ›ci zwiÄ…zanych z patrzeniem na elementy zielone należaÅ‚y gÅ‚ównie obniżenie poziomu niepokoju i głębsze poczucie regeneracji. Patrzenie na przyrodÄ™ w obszarach miejskich nie wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ z korzyÅ›ciami poznawczymi. W tym przypadku chodzi nie o ogólny poziom inteligencji, ale zdolnoÅ›ci mózgu w danym momencie – wyjaÅ›nia badaczka. – Na przykÅ‚ad kiedy zaczynamy dzieÅ„, możemy siÄ™ czuć peÅ‚ni energii i gotowi do dziaÅ‚ania, a pod koniec dnia możemy odczuwać zmÄ™czenie. JeÅ›li musieliÅ›my dużo myÅ›leć w ciÄ…gu dnia, wieczorem nie bÄ™dziemy mieć ochoty na myÅ›lenie. Lub jeÅ›li przygotowujemy siÄ™ do testu, przed rozpoczÄ™ciem nauki czujemy siÄ™ gotowi, a po jej zakoÅ„czeniu jesteÅ›my zmÄ™czeni. Chodzi o tak rozumiane zdolnoÅ›ci poznawcze. W badaniu nie stwierdziliÅ›my żadnych różnic w zakresie zdolnoÅ›ci poznawczych, co może mieć kilka przyczyn. JednÄ… z nich może być to, że uczestnicy podejmowali wysiÅ‚ek poznawczy, aby skupić wzrok na elementach, o które prosiliÅ›my, czynnie wykorzystujÄ…c zdolnoÅ›ci mózgu, wiÄ™c spacer nie byÅ‚ dla nich regenerujÄ…cy.
Ustalenia naukowców mogÄ… siÄ™ okazać przydatne zwÅ‚aszcza dla urbanistów. Zgodnie z wnioskami pÅ‚ynÄ…cymi z badania przestrzeÅ„ miejskÄ… należy organizować tak, by tereny zielone, a zwÅ‚aszcza zadrzewione, byÅ‚y w bliskim otoczeniu lub chociaż w zasiÄ™gu wzroku mieszkaÅ„ców.
