Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami stanowi integralnÄ… część biznesu, a dziaÅ‚ania w tym obszarze coraz częściej wchodzÄ… w skÅ‚ad strategii ESG. OpóźniajÄ…ce siÄ™ wdrożenie systemu rozszerzonej odpowiedzialnoÅ›ci producenta (ROP) zgodnego z wymogami Unii Europejskiej stawia jednak przed polskimi przedsiÄ™biorstwami wiele wyzwaÅ„.
– Gospodarowanie odpadami jest integralnÄ… częściÄ… w biznesie, ponieważ jak patrzymy na nasz raport dobrych praktyk, który Forum Odpowiedzialnego Biznesu wydaje od 25 lat, to praktyki z tym zwiÄ…zane dość czÄ™sto pojawiajÄ… siÄ™ u różnych przedsiÄ™biorstw. Nie jestem w stanie podać procentowo, ile one zajmujÄ… przestrzeni, ale sÄ… dość istotnym elementem wielu podmiotów, które sÄ… u nas zrzeszone – mówi agencji Newseria dr Daniel Kiewra, ekspert ds. klimatu i energii w Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
WedÅ‚ug danych z raportu przygotowanego przez FOB „Odpowiedzialny biznes w Polsce 2024” w obszarze Å›rodowiska znalazÅ‚o siÄ™ ponad 200 dobrych praktyk. JednÄ… z kategorii zgÅ‚aszanych inicjatyw jest wÅ‚aÅ›nie gospodarka obiegu zamkniÄ™tego. WÅ›ród dobrych praktyk z tej kategorii znalazÅ‚y siÄ™ m.in. GOZ w operacjach magazynowych, zawracanie obiegu folii, rozbiórka selektywna nieruchomoÅ›ci, punkty zbiórki e-odpadów, recykling folii i kartonów w magazynach, ograniczanie marnowania żywnoÅ›ci.
– Gospodarowanie musi być częściÄ… modelu caÅ‚ego biznesu, organizacji, która go wdraża. To nie może być element stojÄ…cy z boku, traktowany jako dodatek. To musi być integralna część modelu biznesowego, najlepiej modelu transformowanego w nowym kierunku – odpowiedzialnoÅ›ci Å›rodowiskowej, spoÅ‚ecznej, zarzÄ…dczej. Ma być oparty przede wszystkim na wiedzy, na danych, na doÅ›wiadczeniach innych podmiotów – nie tylko biznesowych, ale NGOs-ów, think tanków czy organizacji samorzÄ…dowych – ale oparty na twardych danych i na wpisaniu tego dziaÅ‚ania w szerszy kontekst dÅ‚ugoterminowy – ocenia dr Daniel Kiewra.
Ekspert alarmuje, że nie może być to dziaÅ‚anie jednorazowe, tylko powinno siÄ™ wpisywać w dÅ‚ugofalowÄ… strategiÄ™ caÅ‚ej organizacji. Wszystko po to, aby dziaÅ‚ania z zakresu gospodarowania odpadami byÅ‚y efektywne, a tym samym realizowaÅ‚y cele ESG stawiane przez WspólnotÄ™. Regulacje sÄ… – zdaniem eksperta – jednym z najpoważniejszych wyzwaÅ„ stojÄ…cych przed firmami. Mowa o regulacjach i celach zwiÄ…zanych z postÄ™powaniem z odpadami – iloÅ›ciÄ… tych zbieranych, zakresem ich selekcjonowania i ponownego wykorzystania w obiegu gospodarczym.
– Realizacja tych wszystkich celów, jeÅ›li nadal nie mamy krajowych implementacji, krajowego ROP-u, bo caÅ‚y czas siÄ™ na jego temat spieramy ze stronÄ… rzÄ…dowÄ…, to jest wyzwanie, jak w tym obecnym modelu funkcjonować i jak on siÄ™ zmieni. Aby można byÅ‚o realizować te cele, które Unia stawia przed biznesem, konieczna jest oczywiÅ›cie stabilność caÅ‚ego systemu, regulacji, stabilność modelu oraz jego rozliczalność, czyli kto za co odpowiada, jak sÄ… wyceniane wszystkie elementy i jaka jest odpowiedzialność poszczególnych partnerów, interesariuszy tego systemu – tÅ‚umaczy ekspert ds. klimatu i energii w Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Wdrożenie systemu ROP w Polsce pierwotnie zostaÅ‚o zaplanowane na 2023 rok, jednak wciąż siÄ™ opóźnia. TrwajÄ… prace nad nowelizacjÄ… ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, a planowany termin przyjÄ™cia projektu przez RadÄ™ Ministrów to III kwartaÅ‚ 2025 roku. WÅ›ród najważniejszych zaÅ‚ożeÅ„ nowego systemu ROP można wymienić m.in. wprowadzenie opÅ‚aty opakowaniowej, powierzenie kluczowych ról instytucjom publicznym, likwidacjÄ™ obecnego systemu DPR/EDPR od 2028 roku i zastÄ…pienie go nowymi mechanizmami sprawozdawczymi, uÅ‚atwienia dla przedsiÄ™biorców, w tym uproszczenie opÅ‚at, integracjÄ™ przepisów z ustawÄ… o obowiÄ…zkach przedsiÄ™biorców z 2001 roku czy też dostosowanie bazy BDO (Baza Danych Odpadowych) do nowych wymogów.
– Mówi siÄ™, że czynnikami, które biznes „zmuszajÄ…” do dziaÅ‚aÅ„, sÄ… przede wszystkim regulacje, ale nie zapominajmy też, że duży nacisk idzie ze strony konsumentów, zwÅ‚aszcza mÅ‚odego pokolenia, które jest coraz bardziej Å›wiadome oddziaÅ‚ywania swojego i oddziaÅ‚ywania biznesu na otaczajÄ…ce nas Å›rodowisko. Ci mÅ‚odzi ludzie wymagajÄ… nowego podejÅ›cia, bardziej odpowiedzialnego, bardziej dbajÄ…cego o otaczajÄ…ce nas Å›rodowisko, korzystania w odpowiedzialny sposób z zasobów, żeby one starczyÅ‚y nie tylko na najbliższÄ… dekadÄ™ czy kilka dekad, ale też dla przyszÅ‚ych pokoleÅ„ – mówi ekspert FOB. – To jest może trywialne, bo wszyscy ten slogan powtarzajÄ…, że ZiemiÄ™ mamy jednÄ…, ale to jest prawda: ZiemiÄ™ mamy jednÄ… i powinniÅ›my o niÄ… dbać tak jak o wÅ‚asny dom, dbać o Å›rodowisko, w którym funkcjonujemy, o jego bioróżnorodność, gospodarkÄ™ wodnÄ…, o to, żeby optymalnie wykorzystywać w sposób zrównoważony te zasoby, którymi dysponujemy.
Ekspert jest przekonany, że bez odpowiedzialnego gospodarowania odpadami biznes nie może nazwać siebie odpowiedzialnym. Ważną motywacją są jednak możliwe do osiągnięcia oszczędności.
– Odpady nie powinny zostać wyrzucane na Å›mietnik, powinny wracać do obiegu, powinny być ponownie wykorzystywane, żebyÅ›my nie tracili nadmiernie zasobów, które i tak konsumujemy w bardzo dużych iloÅ›ciach. To pozwoli biznesowi z jednej strony zaoszczÄ™dzić na kosztach, również Å›rodowiskowych, tych alternatywnych, które biznes musi ponosić i które potem raportuje w ramach swoich sprawozdaÅ„ zrównoważonego rozwoju – wyjaÅ›nia dr Daniel Kiewra.
