Nieznajomość jÄ™zyka, niemożność znalezienia opieki do dzieci i wykonywania ciężkich prac to gÅ‚ówne przeszkody w zatrudnianiu przybyÅ‚ych do Polski Ukrainek w przemyÅ›le. Problemem jest także fakt, że wiÄ™kszość uchodźczyÅ„ ma wyższe wyksztaÅ‚cenie, a zapotrzebowanie na rynku jest na proste prace. Duża część Ukrainek sama nie wie też, jak dÅ‚ugo zostanie w Polsce, co utrudnia im zakotwiczenie siÄ™ na rynku pracy.
Z danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że od 15 marca br. pracodawcy poinformowali o zatrudnieniu blisko 300 tys. obywateli Ukrainy, z czego zdecydowana większość to kobiety. Podjęcie pracy jest łatwiejsze dzięki przyjętym w ustawie uproszczonym procedurom.
– Wiemy, że jest wielka niepewność wÅ›ród tych osób, one sÄ… straumatyzowane, nie wiedzÄ…, czy chcÄ… tu zostać, czy chcÄ… wracać. Polska dzisiaj, jak zresztÄ… caÅ‚a Europa, mierzy siÄ™ caÅ‚y czas z problemem braku rÄ…k do pracy. Niestety ta praca, gÅ‚ównie w przemyÅ›le, jest przeznaczona przede wszystkim dla mężczyzn, w zwiÄ…zku z tym zatrudnienie dzisiaj kobiet, a wiemy to jako agencja pracy, jest dosyć kÅ‚opotliwe, dlatego że przedsiÄ™biorcy nie sÄ… przygotowani na przyjÄ™cie tak dużej liczby kobiet – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Wojciech Ratajczyk, czÅ‚onek zarzÄ…du Polskiego Forum HR i prezes zarzÄ…du agencji zatrudnienia Trenkwalder.
Już przed rosyjskÄ… agresjÄ… na UkrainÄ™ liczbÄ™ imigrantów z tego kraju na podstawie danych GUS można byÅ‚o szacować na ok. 1,35 mln osób. Grupa ta byÅ‚a silnie zmaskulinizowana i skÅ‚adaÅ‚a siÄ™ gÅ‚ównie z osób aktywnych zawodowo (wedle danych szacunkowych osoby tej kategorii stanowiÅ‚y ponad 95 proc. ogóÅ‚u) – wynika z raportu WiseEuropa „GoÅ›cinna Polska 2022+”. Eksperci podkreÅ›lajÄ…, że mieliÅ›my do czynienia ze swoistÄ… ukrainizacjÄ… sfery imigracji do Polski. Przytaczane w raporcie dane resortu pracy za lata 2018–2021 wskazujÄ…, że obywatele Ukrainy byli odbiorcami 71 proc. zezwoleÅ„ na pracÄ™, 88 proc. oÅ›wiadczeÅ„ pracodawców i aż 98 proc. zezwoleÅ„ na pracÄ™ sezonowÄ….
– KÅ‚opot polega na tym, że kobiety, które przybywajÄ… do nas, bardzo czÄ™sto majÄ… umiejÄ™tnoÅ›ci nieadekwatne do potrzeb rynku lub też bariera jÄ™zykowa nie pozwala im podjąć pracy w ich zawodzie – mówi Wojciech Ratajczyk. – Wiele z nich ma wyższe wyksztaÅ‚cenie, a muszÄ… podjąć najprostsze prace.
Jak wynika z raportu „Barometr Rynku Pracy” GI Group, 41 proc. firm odnotowuje trudnoÅ›ci w pozyskiwaniu pracowników. Najczęściej dotyczy to kadry niższego oraz Å›redniego szczebla (odpowiednio 16,6 i 13,2 proc.), a to wÅ‚aÅ›nie na te stanowiska pracodawcy chcieliby zatrudniać wiÄ™cej osób. Prawie 70 proc. firm planujÄ…cych rekrutacjÄ™ chce zatrudnić pracowników niższego szczebla, a blisko 50 proc. – Å›redniego. Dla porównania kadry zarzÄ…dzajÄ…cej poszukuje 11,5 proc. tych przedsiÄ™biorstw.
– PrzemysÅ‚ nie jest przystosowany do pracy kobiet, obowiÄ…zujÄ… normy ciężarów maksymalnych, które może podnieść kobieta – mówi czÅ‚onek zarzÄ…du Polskiego Forum HR. – Dodatkowo wiele albo wiÄ™kszość kobiet uciekÅ‚a z dziećmi, wiÄ™c potrzebujÄ… dla nich opieki. Trudno jest zorganizować siÄ™ im na tyle, żeby móc zostawić dziecko na osiem godzin i podjąć pracÄ™. To też jest bardzo silna bariera.
Gdy po inwazji Rosji na UkrainÄ™ umożliwiono obywatelom tego kraju wystÄ…pienie o polski PESEL, okazaÅ‚o siÄ™, że niemal 42 proc. wszystkich wniosków dotyczyÅ‚o kobiet w wieku produkcyjnym, a 47,35 proc. – dzieci. Także wÅ›ród osób w wieku poprodukcyjnym wiÄ™kszość stanowiÅ‚y panie – 5,82 proc. caÅ‚oÅ›ci emigracji versus 0,98 proc. mężczyzn.
– Aby zmienić w sposób zasadniczy sytuacjÄ™ uciekinierek ukraiÅ„skich w Polsce, trzeba by podjąć trzy zasadnicze dziaÅ‚ania. Po pierwsze, stworzyć bazÄ™ żłobków i przedszkoli lub otworzyć je szerzej dla tych osób. Po drugie, podjąć wysiÅ‚ek, aby mogÅ‚y one w wyższym stopniu opanować jÄ™zyk polski. Po trzecie, to rola przemysÅ‚u i przedsiÄ™biorców, by jak najszybciej przystosować miejsca pracy dla kobiet – wskazuje prezes zarzÄ…du Trenkwaldera. – MyÅ›li siÄ™ już o użyciu egzoszkieletów, zmianie norm, przystosowaniu linii produkcyjnych, nadal jednak sÄ… to bardziej plany niż realne dziaÅ‚ania.
Z inicjatywÄ… zmierzajÄ…cÄ… do zwiÄ™kszenia zatrudnienia kobiet wystÄ…piÅ‚a m.in. logistyka. Wspólnie z Trenkwalderem uruchomiÅ‚a projekt „Kobiety na wózki widÅ‚owe”, w ramach którego zainteresowane przebranżowieniem Ukrainki mogÄ… skorzystać ze szkoleÅ„ i egzaminów potrzebnych na stanowisku operatora wózka widÅ‚owego. Pracownicy magazynowi to jeden z bardziej deficytowych zawodów w Polsce.
– W tej chwili mamy kilkadziesiÄ…t kobiet w tym projekcie – mówi Wojciech Ratajczyk.
Część postulatów w zakresie zatrudniania UkraiÅ„ców uwzglÄ™dnia nowelizacja specustawy, którÄ… w poniedziaÅ‚ek 4 lipca podpisaÅ‚ prezydent Andrzej Duda. Poza doprecyzowaniem wymogów co do warunków pracy cudzoziemców nowe przepisy majÄ… także uÅ‚atwiać obywatelom Ukrainy wejÅ›cie na rynek pracy, np. zatrudnienie w domach pomocy spoÅ‚ecznej, innych jednostkach wspierania rodziny i systemu pieczy zastÄ™pczej, a także zwiÄ™kszenie ich integracji spoÅ‚ecznej. Jednym z narzÄ™dzi sÄ… szkolenia z jÄ™zyka polskiego – dla UkraiÅ„ców wykonujÄ…cych zawody medyczne, ale też bezrobotnych i poszukujÄ…cych pracy. RuszyÅ‚ także portal łączÄ…cy pracodawców i UkraiÅ„ców, którzy szukajÄ… pracy: Pracawpolsce.gov.pl.
