Unijna dyrektywa w sprawie jakoÅ›ci wody przeznaczonej do spożycia zobowiÄ…zuje PolskÄ™ do zaplanowania inwestycji wymaganych dla poprawy bezpieczeÅ„stwa wodnego. Prace nad stworzeniem takiego planu trwajÄ…. – Z jakoÅ›ciÄ… wody pitnej w Polsce nie jest najgorzej, ale wciąż istniejÄ… obszary, w których straty wody pobieranej ze Å›rodowiska siÄ™gajÄ… 50 proc. – mówi Jolanta Olbracht z firmy Arcadis, która odpowiada za te prace. Celem dyrektywy jest zapewnienie dostÄ™pu do wysokiej jakoÅ›ci wody wodociÄ…gowej także osobom w trudnej sytuacji, m.in. migrantom i bezdomnym.
– Straty wody pozyskanej ze Å›rodowiska zostaÅ‚y okreÅ›lone przez UniÄ™ EuropejskÄ… jako dosyć istotne, stÄ…d wprowadzona w grudniu ubiegÅ‚ego roku dyrektywa nakÅ‚ada na paÅ„stwa czÅ‚onkowskie obowiÄ…zek analizy tych strat, szczególnie wody przeznaczonej do picia. W Polsce ten problem nie jest duży, bo w wiÄ™kszych miastach straty siÄ™gajÄ… tylko okoÅ‚o 5 proc. wody zebranej ze Å›rodowiska. Jednak istniejÄ… obszary, w których wynoszÄ… one aż 50 proc. Jest to uzależnione od materiaÅ‚ów, z jakich zbudowane sÄ… sieci wodociÄ…gowe oraz jakoÅ›ci tych wodociÄ…gów – wyjaÅ›nia w rozmowie z agencjÄ… Newseria Biznes Jolanta Olbracht, kierownik zespoÅ‚u wodnego w Krakowie w firmie Arcadis.
Polska musi sprostać zobowiÄ…zaniom wynikajÄ…cym z unijnej dyrektywy, dlatego Ministerstwo Infrastruktury realizuje projekt „Program inwestycyjny w zakresie poprawy jakoÅ›ci i ograniczenia strat wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi”. Jego celem jest wyznaczenie priorytetowych obszarów oraz kluczowych inwestycji, wymaganych w celu poprawy bezpieczeÅ„stwa wody.
Program jest realizowany w gÅ‚ównej mierze przez firmÄ™ Arcadis. RozpoczÄ…Å‚ siÄ™ pod koniec października 2020 roku, a zakoÅ„czy w maju tego roku. Przeprowadzono już ankietÄ™ wÅ›ród przedsiÄ™biorstw wodociÄ…gowo-kanalizacyjnych, gmin, organów, urzÄ™dów, instytucji nadzorujÄ…cych i regulujÄ…cych, wÅ‚aÅ›cicieli lub administratorów dużych obiektów priorytetowych oraz przedsiÄ™biorstw spożywczych, specjalistów, ekspertów zwiÄ…zanych z zaopatrzeniem w wodÄ™ oraz konsumentów, a kolejnym krokiem jest analiza zebranych danych.
– W jej efekcie powstanie lista potrzeb inwestycyjnych, które pokażą, gdzie należy kierować Å›rodki finansowe, żeby w przyszÅ‚oÅ›ci coraz lepiej panować nad stratami wody – mówi ekspertka z firmy Arcadis.
Unijna dyrektywa ma wprowadzić tzw. zarządzanie ryzykiem w zakresie dostępu do wody o dobrej jakości według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia. Żeby zarządzać tym ryzykiem, trzeba wiedzieć, z czego ono wynika, jakie są problemy, gdzie się pojawiają i co trzeba zrobić, żeby uniknąć ich w przyszłości.
– Takie przedsiÄ™wziÄ™cie jest realizowane w Polsce pierwszy raz i ma ono pomóc w kierowaniu pieniÄ™dzy tam, gdzie sÄ… one najbardziej potrzebne. Zadaniem programu inwestycyjnego jest okreÅ›lenie obszarów priorytetowych, takich jak: dziaÅ‚ zaopatrzenia, uzdatnianie, jakość wody czy infrastruktura informatyczna, która reguluje, analizuje, informuje i zbiera dane dotyczÄ…ce tego problemu. NiezbÄ™dne jest także wskazanie dziaÅ‚aÅ„ pilnie potrzebnych, które majÄ… pomóc w osiÄ…gniÄ™ciu celu unijnej dyrektywy, czyli ograniczenia strat wody i poprawy dostÄ™pu dla każdego mieszkaÅ„ca Unii Europejskiej do dobrej jakoÅ›ci wody pitnej – tÅ‚umaczy Jolanta Olbracht.
ObowiÄ…zek przeprowadzania oceny ryzyka dostaw wody dotyczy caÅ‚ego Å‚aÅ„cucha – od punktu poboru do punktu zgodnoÅ›ci, zapewnienia powszechnego dostÄ™pu do wody, wprowadzenia systemu certyfikacji materiaÅ‚ów i produktów majÄ…cych kontakt z wodÄ… przeznaczonÄ… do spożycia przez ludzi oraz przepisów zobowiÄ…zujÄ…cych paÅ„stwa czÅ‚onkowskie do ograniczenia strat wody w sieciach.
– Wdrożenie programu inwestycyjnego w dużej mierze bÄ™dzie zależeć od instytucji, które bÄ™dÄ… administratorami danego dziaÅ‚ania zaproponowanego w programie. Z kolei zakres dziaÅ‚aÅ„ bÄ™dzie uzależniony od Å›rodków finansowych przeznaczonych na ten cel. W projekcie zostanÄ… wskazane potencjalne źródÅ‚a finansowania – dodaje kierownik zespoÅ‚u wodnego w Krakowie w firmie Arcadis.
Nowe unijne przepisy to odpowiedź na inicjatywÄ™ obywatelskÄ… Right2Water na rzecz poprawy dostÄ™pu wszystkich obywateli do bezpiecznej wody pitnej. W ramach akcji zebrano 1,8 mln podpisów i jest to pierwsza europejska inicjatywa obywatelska, która staÅ‚a siÄ™ prawem. W praktyce paÅ„stwa czÅ‚onkowskie majÄ… zapewnić nieodpÅ‚atny dostÄ™p do wody pitnej w budynkach użytecznoÅ›ci publicznej. Klienci restauracji czy stoÅ‚ówek powinni otrzymywać wodÄ™ do picia za darmo lub za niskÄ… opÅ‚atÄ…. Szczególnie dotyczy to osób znajdujÄ…cych siÄ™ w trudnej sytuacji życiowej, czyli np. uchodźców, spoÅ‚ecznoÅ›ci koczowniczych, bezdomnych i grup mniejszoÅ›ciowych.
– Unia Europejska kÅ‚adzie nacisk na to, żeby tworzyć punkty poboru wody pitnej w każdym miejscu w Polsce, przynajmniej jeden w każdej wsi i mieÅ›cie, aby każdy mógÅ‚ mieć nieograniczony dostÄ™p do wody dobrej jakoÅ›ci – uÅ›ciÅ›la ekspertka.
Ponadto woda z kranu powinna nadawać siÄ™ do bezpoÅ›redniego spożycia i w tym celu zostanÄ… wprowadzone bardziej rygorystyczne limity dla niektórych zanieczyszczeÅ„, np. oÅ‚owiu. WedÅ‚ug zaÅ‚ożeÅ„ UE dziÄ™ki wiÄ™kszemu zaufaniu do wody z kranu obywatele mogÄ… również przyczynić siÄ™ do ograniczenia iloÅ›ci plastikowych odpadów zwiÄ…zanych z wodÄ… butelkowanÄ…, w tym odpadów morskich. Jak podaje Komisja Europejska, plastikowe butelki sÄ… jednym z najczęściej znajdowanych na europejskich plażach jednorazowych przedmiotów z plastiku. Dodatkowo mniejsze zużycie wody butelkowanej to możliwe 600 mln euro oszczÄ™dnoÅ›ci dla gospodarstw domowych.
