Poprawa efektywności energetycznej budynków wielkim ogólnopolskim projektem. Na ten cel już dziś trafiają miliardy złotych

Do 2050 roku wszystkie istniejące budynki w Unii Europejskiej mają być energooszczędne, bezemisyjne i zdekarbonizowane, a nowe – już od 2030 roku – wynika ze zaktualizowanej dyrektywy UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). To ogromne wyzwanie, w które angażują się wszyscy gracze: nie tylko instytucje publiczne, zapewniając długofalowe strategie inwestycji i ich finansowanie, ale też prywatni inwestorzy oraz firmy. Budynki w UE odpowiadają dziś za 40 proc. zużycia energii. O przyszłości tego projektu rozmawiano w trakcie konferencji z okazji 35-lecia VELUX Polska.

– Poprawa efektywności energetycznej budynków publicznych, ale również budynków mieszkalnych, jest priorytetem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Od wielu lat wspieramy finansowo tego typu działania. Uważamy, że poprawa efektywności energetycznej jest absolutnie kluczowym elementem polityki klimatycznej i ma ogromny wpływ na oszczędność energii – mówi agencji Newseria Dorota Zawadzka-Stępniak, prezeska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. – Obecnie w ofercie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej istnieją programy wsparcia, zarówno dla budynków użyteczności publicznej, jak i budynków indywidualnych, budynków mieszkalnych.

Jeden z takich programów jest skoncentrowany na budynkach szkół. Jego celem jest poprawa efektywności energetycznej instytucji edukacyjnych, jak również wymiana wysokoemisyjnych źródeł ciepła na bardziej ekologiczne. To ważne, ponieważ jak wynika z Barometru Zdrowych Budynków, przygotowanego przez ekspertów z Building Performance Institute Europe przy wsparciu Grupy VELUX, poprawa klimatu wewnętrznego, m.in. poprzez lepsze doświetlenie pomieszczeń, podnosi koncentrację uczniów o 15 proc. O bezzwrotne dotacje z programu mogą się starać jednostki samorządu terytorialnego.

– W ramach tego programu ze środków Krajowego Planu Odbudowy sfinansowaliśmy ponad 300 projektów, a kwota na ten cel jest niebagatelna, bo ponad 1,7 mld zł – podkreśla Dorota Zawadzka-Stępniak. – W programie Czyste Powietrze ukierunkowujemy nasze wsparcie na poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Chcemy, aby była ona nieodłącznym elementem modernizacji budynków.

Program Czyste Powietrze realizowany jest od września 2018 roku. Od tego czasu podpisano 940 tys. umów o dofinansowanie, a łączne wypłaty wyniosły blisko 19 mld zł. Beneficjenci programu zrealizowali ponad 551 tys. inwestycji, w tym wymienili 450 tys. tzw. kopciuchów.

W ostatnich latach rząd pozyskał na program ponad 30 mld zł: 13 mld zł z KPO, 7,9 mld zł z FEnIKS oraz kolejne 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego na nową odsłonę programu Czyste Powietrze. Wprowadzono w niej m.in. obowiązkowe potwierdzenie standardu energetycznego przed inwestycją i po niej czy też racjonalizację wydatków. Od stycznia 2024 roku do października 2025 roku zrealizowano wypłaty w wysokości ponad 10 mld zł.

A to już wiesz? Polacy uważają, że ceny nieruchomości wzrosną ? wynika z badania ING

– Wypłacamy na bieżąco środki do Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które wdrażają ten program. One wypłacają środki w ramach zawartych umów. Staramy się, aby ten program był realizowany jak najszybciej, natomiast są jeszcze pewne zaległości, jeśli chodzi o poprzednią edycję, przede wszystkim związaną z rozliczeniami zaległych projektów, ale również weryfikacją składanych kosztów i faktur w tym programie. W nowej edycji programu, uruchomionej na koniec marca tego roku, oceniamy projekty na bieżąco – wyjaśnia prezeska NFOŚiGW.

Jak podaje fundusz, w latach 2018–2023 przyjęto ponad 758 tys. wniosków o dofinansowanie i podpisano ponad 639 tys. umów. Natomiast środki wypłacono dla 490 tys. z nich. Do tej pory uregulowano zaległości w wypłatach za 2024 rok. Mowa o wszystkich wnioskach o płatność, które zostały złożone prawidłowo.

O efektywność energetyczną budynków dbają także inwestorzy planujący i realizujący nowe projekty. Świadczy o tym rosnąca liczba budynków z zielonymi certyfikatami, które poświadczają, że dany budynek został zbudowany w sposób zrównoważony. Jak wynika z raportu PLGBC „Zrównoważone certyfikowane budynki 2025”, od marca 2024 roku w ciągu roku przybyło rekordowe 11,6 mln mkw. certyfikowanej powierzchni.

– W chwili obecnej certyfikowanych jest 50 mln mkw. powierzchni użytkowej polskich budynków, co stanowi mniej więcej 2 proc. całkowitej powierzchni budynków. Wydaje się, że nie jest to dużo, ale generalnie ocenia się, że w każdym kraju, w którym te certyfikacje się zakorzeniły, jest to mniej więcej między 2 a 2,5 proc. całkowitej powierzchni budynków, więc możemy powiedzieć, że jesteśmy już rynkiem dojrzałym – mówi Alicja Kuczera, dyrektorka zarządzająca Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego (PLGBC).

Najnowsze dane z raportu PLGBC pokazują, że w Polsce jest obecnie 2456 certyfikowanych budynków (z przynajmniej jednym certyfikatem). To oznacza wzrost o 21 proc. r/r i 421 nowych budynków. Jak podkreśla ekspertka, certyfikacja budynków w Polsce zaczęła się ok. 15 lat temu, głównie od sektora nieruchomości biurowych. Przez wiele lat to on wiódł prym na tym rynku, ale dwa lata temu został wyprzedzony przez sektor magazynów.

A to już wiesz? Części Ukraińców pracujących w Polsce grozi podwójne opodatkowanie. Tamtejsze urzędy niechętnie zwracają im pobrane zaliczki

– Magazyny dziś stanowią 54 proc. całej certyfikowanej powierzchni, a powierzchnie biurowe – 25,5 proc. Potem jest długo, długo nic i 2,6 proc. to budownictwo mieszkalne – mówi Alicja Kuczera. – Budownictwo mieszkalne jest naszym oczkiem w głowie, ponieważ my jesteśmy operatorem i wymyśliliśmy certyfikat Zielony Dom, dedykowany budynkom mieszkalnym. Bardzo mocno pracujemy z branżą, żeby wprowadzić ten standard, żeby nasze domy również były zrównoważone, nie tylko biura i magazyny.

W Polsce stosuje się systemy certyfikacji wielokryterialnej budynków takie jak BREEAM, DGNB, HQE, LEED, WELL Building Standard czy Zielony Dom stworzony przez stowarzyszenie.

– Certyfikacje wielokryterialne oceniają kilka różnych obszarów, które są ważne w każdym budynku, a szczególnie tym zrównoważonym. Przede wszystkim jest to oszczędność energii. Muszą dostarczyć jak najlepszą jakość środowiska wewnętrznego jego mieszkańcom czy użytkownikom, dostęp do światła dziennego, dobrą akustykę, jakość powietrza wewnętrznego, komfort termiczny. Muszą dbać o zasoby naturalne, czyli ograniczać zużycie materiałów i generowanie odpadów – wymienia dyrektorka zarządzająca PLGBC. – Muszą dbać o bioróżnorodność, bo ona w kontekście budynków jest bardzo ważna, czy to na samym budynku, w postaci zielonych ścian czy dachów, czy dookoła budynku. To też lokowanie budynków w takiej odległości od transportu publicznego, żebyśmy mogli w łatwy sposób się przemieszczać, żeby nie trzeba było generować kolejnego śladu węglowego na dojazd samochodem.

Sektor budynków jest odpowiedzialny za 38 proc. globalnych emisji dwutlenku węgla i 40 proc. zużycia energii. Dlatego eksperci wskazują, że ważna jest dekarbonizacja całego sektora, począwszy od produkcji materiałów budowlanych, poprzez eksploatację budynków, aż po koniec cyklu ich życia. Jak podkreślają, należy dążyć do projektowania budynków o jak najmniejszych emisjach wbudowanych, jak najniższych emisjach związanych z procesem eksploatacji (budynki zeroemisyjne) i jak najdłuższym cyklu życia oraz możliwości ich recyklingu po ewentualnej rozbiórce.

– VELUX wpływa na proces transformacji polskich budynków na bardziej energetyczne, na bardziej energooszczędne przede wszystkim poprzez edukację naszych partnerów biznesowych czy społeczeństwa, a także poprzez dostarczanie właściwych produktów, zarówno do nowego budownictwa, jak i produktów służących do tego, żeby rewitalizować budynki już istniejące – wskazuje Przemysław Pokorski, dyrektor zarządzający na rynku Polska i kraje bałtyckie w VELUX Polska, producenta okien dachowych.

A to już wiesz? Prezes Izby Zbożowo-Paszowej: Będą problemy z wyeksportowaniem nadwyżki zbóż. Konieczne odciążenie infrastruktury portowej i kolejowej

Jak podkreśla, w budynkach spędzamy 90 proc. czasu, dlatego należy zadbać, aby były one zdrowe. Składają się na to takie aspekty jak odpowiednia wentylacja, doświetlenie czy możliwość regulacji temperatury. Zdaniem dyrektora w VELUX Polska ten temat powinien być adresowany na równi z efektywnością energetyczną budynków, aby budować i modernizować budynki, w których będzie się dobrze, zdrowo i komfortowo przebywało. Rolą firm budowlanych jest wspieranie transformacji zasobów mieszkaniowych w kierunku zdrowszych i bardziej komfortowych przestrzeni, ale też dążenie do ograniczania własnego wpływu na środowisko.

– Przed sektorem budownictwa wielkie wyzwania co do dekarbonizacji, a my jako Grupa VELUX wpisujemy się dwojako w ten trend. Po pierwsze, dostarczamy produkty, które wpływają i poprawiają energooszczędność domów, a po drugie, sami jako grupa się dekarbonizujemy. Nałożyliśmy na siebie bardzo rygorystyczne cele, m.in. chcemy do 2030 roku praktycznie do zera zminimalizować emisję CO₂ w ramach zakresu pierwszego i drugiego, a w ramach zakresu trzeciego – niemalże o połowę – mówi ekspert.

Zwiększanie efektywności energetycznej było jednym z głównych tematów paneli, które odbyły się podczas jubileuszowej konferencji firmy obecnej na polskim rynku od 35 lat. Podczas wydarzenia, które miało miejsce 21 listopada br. w Serocku, debatowano o kierunkach rozwoju branży, transformacji energetycznej, zmianach regulacyjnych, jak również potrzebach inwestorów. W konferencji wzięło udział ponad 700 kluczowych przedstawicieli branży budowlanej, partnerów biznesowych, architektów, deweloperów i wykonawców z całej Polski.

– W ramach tych 35 lat potrzeby naszych konsumentów, ale i sytuacja zewnętrzna zmieniały się radykalnie. Grupa VELUX, obserwując rynek, także dostosowała się do tych zmian. Nasz portfel produktowy ewoluował bardzo mocno w stronę jeszcze lepszego zaspokojenia potrzeb naszych użytkowników, jak chociażby wygoda i komfort korzystania z poddasza, ale także biorąc pod uwagę potrzeby rynku, np. energooszczędności – dodaje Przemysław Pokorski.

Artykuly o tym samym temacie, podobne tematy